قال المرزکى:
قصدتک یا موسى بن جعفر راجیا++
بقصدى تمحیص الذنوب الکبائر
دخرتک فى یوم القیامة شافعا++
و انت لعمر الله خیر الذخائر
قال السوسى:
من صاحب الرشید و الایوان++
و السبع و الساحر و الرغفان
اذ طیر الخبز على الخوان++
و خلف هارون و سادتان
و فیهما للسبع تمثالان++
فقال قول الخنق الحردان
یا سبغ خدد الکفر و الطغیان++
فزمجر السبع على المکان
و افترس الساحر ذا البهتان++
و افتقد السبع عن العیان
معجزة للعالم الربانى++
الصادق اللهجة و اللسان
فى کتاب امثال الصالحین قال شقیق البلخى وجدت رجلا عند فید یملأ الاناء من الرمل و یشربه فتعجبت من ذلک و استسقیته فسقانى فوجدته سویقا و سکر القصة(1) و قد نظموها:
سل شقیق البلخى عنه بماشا++
هدمته و ما الذى کان ابصر
قال لما حججت عانیت شخصا++
ناحل الجسم شاحب اللون اسمر
سایرا وحده و لیس له زا++
رفما زلت دائبا اتفکر
و توهمت انه یسئل النا++
س و لم اذر انه الحج الاکبر
ثم عاینته و نحن نزول++
دون فید على الکثیب الاحمر
یضع الرمل فى الانا و یشربه++
فنادیته و عقلى محیر
اسقنى شربة فلما سقانى++
منه عاینته سویقا و سکر
فسالت الحجیج من یک هذا++
قیل هذا الامام موسى بن جعفر
قال ابنالغار البغدادى:
و له معجز القلیب فسل عنه++
رواه الحدیث بالنقل تخبر
ولدى السجن حین ابدى الى++
السجان قولا فى السجن و الامر مشهر
ثم نادى آمنت بالله لا غیر++
و ان الامام موسى بن جعفر
و اذکر الطائر الذى جاء بالصک++
الیه من الامام و بشر
و لقد قدموا الیه طعاما++
فیه مستلمح أباه و انکر
و تجافى عنه و قال حرام++
اکل هذا فکیف یعرف منکر
و اذکر الفتیتان ایضا ففیها++
فضله اذهل العقول و أبهر
عند ذاک استقال من مذهبه++
کان یوالى اصحابه و تغیر
قال الحمیرى:
رضیت بالرحمان ربا++
و بالاسلام دینا اتوخاه
و بالنبى المصطفى هادیا++
و کل ما قال قبلناه
ثم الامام ابن ابىطالب++
الطاهر الطهر و ابتاه
و العالم الصامت و الناطق++
الباقر علما کان اخفاه
و جعفر المخبر عن جده++
باول العلم و اخراه
ثم ابنه موسى و من بعده++
وارثه علم وصایاه
قال آخر:
وسیلتى یوم حشر++
مولاى موسى بن جعفر
و جده و ابیه++
و السیدان حیدر
قال داود بن سالم:
یابن بنت النبى زارک زور++
لم یکن ملحفا و لا سؤالا
ذاک خیر الانام ابا و اما++
و الذى یمنع الندا و السوالا
و اذا مر عابرین سبیل++
یجمع الفاضلین و العقالا
بهت الناس ینظرون الیه++
مثل ما ترقب العیون الهلالا
قال عبدالمحسن:
عرفت فضلکم ملائکة الله++
فدافت و قومکم فى شقاق
یستحقون حقکم زعموا++
ذا مستحقا لهم من استحقاق
و استشاروا السیوف فیکم فقمنا++
نستشیر الاقلام فى الاوراق
قال السوسى:
یلومنى فى هوى ابناء فاطمة++
قوم و ما عدلوا بالله لو عدلوا
والیت قوما تمید الارض ان رکبوا++
و تطمئن و تهدأ ان هم نزلوا
قوم بهت تکشف الامراض و العلل++
و فیهم یستقر الحر و النعل
بحور جود فلا غاضوا و لا جهلوا++
بدور فخر فلا غابوا و لا افلوا
ان یغضبوا صفحوا و یسألوا سمحوا++
أو یوزنوا رجحوا أو یحکموا عدلوا
یوفون ان نذروا یعضون ان قدروا++
و ان یقولوا نعم من وقتهم فعلوا
و ان سئلت بهم اعطى الذى اسل++
و هم غناى اذا ضاقت بى الحیل
ان خفت فى هذه الدینا بحبهم++
فما على غدا خوف و لا وجل
قال شاعر من اهل الکوفة:
یا آل احمد انتم خیر مشتمل++
بالمکرمات و انتم خیر معترف
خلافة الله فیکم غیر خافیة++
یقضى بها سلف منکم الى خلف
طبتم فطاب موالکیم لطیتبکم++
وباء اعداوکم بالخبث فى النطف
رأیت نفعى و ضرى عندکم فاذا++
ما کان ذاک فعنکم غیر منصرف
قال العونى:
فقالت الى این انصرافک نبنى++
فقلت الى اولاد فاطمة الزهراء
الى آل وحى الله عند نزوله++
على المصطفى اعلى به عنده قدرا
الى شفعاء الخلق فى یوم بعثهم++
الى المرتضى للنار یزجرها زجرا
قال القاضى:
و هارونکم اردى بغیر جریرة++
نجوم تقى مثل النجوم الکواکب
و مامونکم سم الرضا بعد بیعته++
یود ذوى شم الجبال الرواسب
قال دعبل:
و قبر ببغد لنفس ذکیة++
تضمنهما الرحمن بالغرفات
قال ابوالحسن المعاذ:
زر ببغداد موسى بن جعفر++
قبر موسى مدیحه لیس ینکر
هو باب الى المهیمن تقضى++
منها حاجاتنا و تحبى و تجبر
هو حصنى و عدتى و غیاثى++
و ملاذى ومؤیلى یوم احشر
صائم القیظ کاظم الغیظ فى++
الله مصفى به الکبائر تغفر
کم مریض وافى الیه فعافاه++
و اعمى اتاه صح و أبصر
قال الناشى:
ببغداد و ان ملئت قصورا++
قبور اغشت الافاق نورا
ضریح السابع المعصوم موسى++
امام یحتوى مجدا و خیرا
باکناف المقابر من قریش++
له جدث غدا بهجا نضیرا
و قبر محمد فى ظهر موسى++
یغشى نور بهجته الحضورا
هما بحران من علم و حلم++
تجاوز فى نفاستها البحورا
اذا غارت جواهر کل بحر++
فجوهرها ینزه ان یغورا
یلوح على السواحل من بغاه++
تحصل کفه الدراء خطیرا
الابیات نقلناها عن مناقب ابنشهرآشوب باب حالات الامام الکاظم علیهالسلام. قال الوزیر على بن عیسى الاربلى:
مدایحى وقف على الکاظم++
فما على العاذل و اللایم
و کیف لا أمدح مولى غدا++
فى عصره خیر بنى آدم
و من کموسى أو کآبائه++
أو کعلى والى القایم
امام حق یقتضى عدله++
لو سلم الحکم الى الحاکم
افاضة العدل و بذل الندى++
و الکف من عادیة الظالم
یبسم للسائل مستبشرا++
أفدیه من مستبشر باسم
لیث وغى فى الحرب دامى الشبا++
و غیث جود کالحیا الساجم
مآثر یعجز عن وصفها++
بلاغة الناثر و الناظم
تعد ان قیست الى جوده++
معایبا ما قیل عن حاتم
فى الحلم بحر ذا خرمده++
و فى الوغى أمضى من الصارم
یعفو عن الجانى و یولى الندى++
و یحمل الغرم عن الغارم
القائم الصائم اکرم به++
من قائم مجتهد صائم
من معشر سنو الندى و القرى++
و أشرقوا فى الزمن القائم
و أحرزوا خصل العلى فاغتدوا++
أشرف خلق الله فى العالم
یروى المعالى عالم منهم++
مصدق فى النقل عن عالم
قد استووا فى شرف المرتقى++
کما تساوت حلقة الخاتم
من ذا یجاریهم اذا ما اعتزوا++
الى على و الى فاطم
و من یناویهم اذا عددوا++
خیر بنى الدنیا أباالقاسم
صلى علیه الله من مرسل++
لما أتى من قبله خاتم
یا آل طه أنا عبد لکم++
باق على حبکم اللازم
أرجو بکم نیل الامانى غدا++
اذا استبانت حسرة النادم
معتصم منکم بود اذا++
ما ظل شانیکم بلا عاصم
ولیکم فى نعم خالد++
و ضدکم فى نسب دائم(2)
1) ذکرنا القصة فى باب سیرته علیهالسلام فراجع.
2) کشف الغمة: 3 / 67.
